Gülistan | Şirazlı Şeyh Sadi


Gülistan, şiirle nesrin ve öğütle iç konuşmanın iç içe geçtiği, şiirsel bir anlam bahçesidir. Sadinin tüm eserlerinde olduğu gibi Gülistanda da toplumcu ve ahlakçı tutumun izlerini görürüz. İnsanın kendine ve ötekine acı vermeden nasıl yaşayabileceği sorusunu sürekli yedeğinde taşır. Doğulu kıssa geleneğinin özelliklerini yansıtan Sadi öykücüdür, fakat şiirle masal arasında akar onun öyküleri. Ve belki de buradan gelen gücüyle yediden yetmişe herkese seslenir.

***

İÇİNDEKİLER

Gülün Aydınlığında……………………………………………………………………9

Gül Bahçesi…………………………………………………………………………….12

İslam Padişahı’nın Güzel Hasletleri…………………………………………15

Kitabın Yazılma Nedeni…………………………………………………………..18

Büyük Sultan Fahreddin’in Hasletleri…………………………………….23

Başarı Allah’tandır…………………………………………………………………25

BİRİNCİ BÖLÜM…………………………………………………………….29

Sultanların Geleneklerine Dair……………………………………………….31

“Gözleri Hâlâ Bakıyor”……………………………………………………………32

On Derviş Bir Kilimde……………………………………………………………..33

Çorak Toprağa Umut Tohumu Ekmek……………………………………..35

Yarasa ……………………………………………………………………………………. 38

Kurttan Çoban Olmaz……………………………………………………………..39

Cehennemlik, Araf’a “Cennet” Der………………………………………….41

Yılan ile Çoban………………………………………………………………………..42

ölüm başa kondu…………………………………………………………………….43

İnsan Adı………………………………………………………………………………..43

Haccac ile Duacı……………………………………………………………………..44

Fitnenin Uykusu……………………………………………………………………..45

Çıplak Derviş………………………………………………………………………….45

Eyer Keçesi Rehinde……………………………………………………………….47

Derviş ve Ateş…………………………………………………………………………48

Padişahlık ve Deniz Yolculuğu…………………………………………………49

Meyveli Ağaç Taşlanır…………………………………………………………….53

Nuşirevan Ölmedi……………………………………………………………………55

Pir Parça Tuz………………………………………………………………………….56

Zalimin Üzerindeki Lânet……………………………………………………….56

Baş, Taş ve Derviş…………………………………………………………………..57

Filin Ayakları Altındaki Halin…………………………………………………58

Bağışlamak Büyüklüktür………………………………………………………..59

Oku Yaydan Bilmek………………………………………………………………….61

Kuştüyü Yataktan Kızgın Küle Düşmek………………………………….62

kuru isim………………………………………………………………………………..64

Ölüm Eşit Kılar Herkesi…………………………………………………………..65

Vezir Ve Korku………………………………………………………………………..66

Öfke………………………………………………………………………………………..67

Kendi Kanıyla El Yıkayan……………………………………………………….67

Yalancı Gezgin………………………………………………………………………..68

Dostların Tenceresini Kaynatmak İçin……………………………………69

Öfke, Yiğitlik Ve Doğruluk……………………………………………………….69

İyilik Eden, İyilik Bulur…………………………………………………………..70

“Yazın Ne Yiyeyim, Kışın Ne Giyeyim”…………………………………….71

Ölüm Müjdesi………………………………………………………………………….71

Kuyu ve Suskunluk…………………………………………………………………72

Simya……………………………………………………………………………………..72

“Bir Gece Sabrederek”…………………………………………………………….73

İyilik ve Adalet………………………………………………………………………..74

İKİNCİ BÖLÜM / DERVİŞ AHLÂKI……………………………………75

İçyüzü…………………………………………………………………………………….77

Kabe’de Bir Dilenci………………………………………………………………….77

Çakıl Taşları……………………………………………………………………………78

Derviş ve Kilim……………………………………………………………………….78

Gece Vakti Bir Hisar……………………………………………………………….79

İkiyüzlü Derviş……………………………………………………………………….80

Gerçeği Gören Göz……………………………………………………………………81

Tavus’un Utancı………………………………………………………………………82

Sevgi Ateşi………………………………………………………………………………82

Yusuf’un Kokusu…………………………………………………………………….83

Gözsüz Yakınlar……………………………………………………………………..84

Kervan Çöl Yolunda………………………………………………………………..85

Düşmanın Derisi Dostun Kürkü………………………………………………85

Allah Çağırınca……………………………………………………………………….86

Derviş ile Padişah……………………………………………………………………86

Topal Eşek Menzile Ulaştı……………………………………………………….87

Zehir ………………………………………………………………………………………. 88

Kalbi Karaya Nasihat……………………………………………………………..88

Çirkin Sesli Şarkıcı…………………………………………………………………88

Masal Gibi……………………………………………………………………………….90

Yemek ve Hatim……………………………………………………………………..90

Gizliyi ve Açığı Bilen………………………………………………………………..91

Sen İyi Ol………………………………………………………………………………..92

Dışı Süs İçi Pis…………………………………………………………………………92

Kuşun Zikri…………………………………………………………………………….92

Sen Nasıl Bir Adamsın Aşktan Habersizsin……………………………..93

Yoksulun Sabrı Zenginin Cömertliği………………………………………..94

Gerçek Dost ……………………………………………………………………………. 95

Sevgi ve Usanç………………………………………………………………………..96

İnsanlık Daha Zor……………………………………………………………………96

Seher Duası Aile Yükü…………………………………………………………….97

Akıl Kuşunu Avlayan Tuzak……………………………………………………98

Derviş ve para………………………………………………………………………100

Vakıf Ekmeği…………………………………………………………………………100

Misafir Ve Köfte……………………………………………………………………..101

çin’e kaçmak…………………………………………………………………………102

Duvar Yazısı………………………………………………………………………….102

Cankurtaran…………………………………………………………………………103

Sarhoş…………………………………………………………………………………..103

Sancakla Perde Arasında………………………………………………………104

Toprağın Gönlü……………………………………………………………………..105

Aşina Dost…………………………………………………………………………….106

Can Çıkar Huy Çıkmaz…………………………………………………………..106

Çirkin Yüzlüye Kör Koca……………………………………………………….107

Yerde Hasır, Duvarda Atlas…………………………………………………..107

Rıza Kâbe’si…………………………………………………………………………..108

Kerem Eli………………………………………………………………………………108

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM / KANAAT VE YETİNMENİN ERDEMLERİNE DAİR……….109

Mağripli Dilenci…………………………………………………………………….111

Karınca ve Arı………………………………………………………………………111

Yoksulluk Ateşi……………………………………………………………………..112

sağlığın sırrı………………………………………………………………………….113

Yemek Şükür İçindir……………………………………………………………..113

İki Derviş……………………………………………………………………………….114

Oburluğa Dair……………………………………………………………………….115

Hasta ……………………………………………………………………………………. 115

Et ve Minnet………………………………………………………………………….116

Ebucehil Karpuzu………………………………………………………………….116

Tencere Ocakta, Onur Yerlerde……………………………………………..116

Derviş Huzuru……………………………………………………………………….117

Değersiz Bir Kimse………………………………………………………………..117

Oduncunun Onuru…………………………………………………………………118

Kanatlı Karınca…………………………………………………………………….119

İster İnci, İster Sedef…………………………………………………………….120

Bir Irmak Olsaydı………………………………………………………………….120

Çölde…………………………………………………………………………………….121

Kufe Camii’ndeki Üzüntü………………………………………………………121

Padişahın Gölgesi………………………………………………………………….122

Zengin Dilenci……………………………………………………………………….122

Seferim Var…………………………………………………………………………..123

Rüzgâr Ayaklı At…………………………………………………………………..124

Güçsüz Balıkçı………………………………………………………………………126

Elsiz Ayaksız Ölüm……………………………………………………………….126

Altın Suyuyla Yazılan Çirkin Yazı………………………………………….126

Hırsız ile Dilenci……………………………………………………………………127

Kazandığım İlk Onur…………………………………………………………….127

Tuz Ekmek Hakkı………………………………………………………………….135

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM / SÜKUTUN FAYDASINA DAİR………….137

Güneş Çeşmesi………………………………………………………………………139

Düşmana Sırrını Verme………………………………………………………..139

Sufi İle Çavuş………………………………………………………………………..140

Sükût En İyi Cevaptır……………………………………………………………140

Sükûn ile……………………………………………………………………………….141

Yemekte Helva………………………………………………………………………141

Sır…………………………………………………………………………………………142

Ev Alma Komşu Al………………………………………………………………..142

Şair ve Hırsız………………………………………………………………………..143

Müneccimin Karısı………………………………………………………………..143

Pervasız Düşman………………………………………………………………….144

Mermerdeki Çamur………………………………………………………………144

Kur’an’ın Sesi……………………………………………………………………….145

BEŞİNCİ BÖLÜM / AŞKA VE GENÇLİĞE DAİR…………………..147

Gözünde Bir Melek………………………………………………………………..149

Nazlı Köle……………………………………………………………………………..149

Aşk Sultanı……………………………………………………………………………150

Şeker Gülüşlü………………………………………………………………………..150

Ey Sarhoş Sevgili………………………………………………………………….151

Pervane…………………………………………………………………………………151

Bir Kabukta İki Badem İçi……………………………………………………..151

Ceylan ………………………………………………………………………………….. 152

Vuslat Anı……………………………………………………………………………..153

Muhalif Rüzgâr……………………………………………………………………..154

Ahde Vefa……………………………………………………………………………..155

Nakışlı El………………………………………………………………………………156

Sen Sen İsen Ben Kimim Ey Sevgili………………………………………156

Dikensiz Gül Sohbeti……………………………………………………………..157

Leyla ile Mecnun…………………………………………………………………..159

Can Verirken Aşk Sözü………………………………………………………….160

ALTINCI BÖLÜM / GÜÇSÜZLÜĞE VE YAŞLILIĞA DAİR……..161

Köşkü Nakışlamak………………………………………………………………..163

Her An Başka Bir Gül…………………………………………………………….164

Ölüm Dileği……………………………………………………………………………165

Arap Atı ile Deve…………………………………………………………………..166

Arzunun Gülü……………………………………………………………………….166

Ana Başa Tac İmiş…………………………………………………………………167

Hayat Ağırlığı……………………………………………………………………….167

YEDİNCİ BÖLÜM / EĞİTİM VE ÖĞRETİME DAİR………………169

Cilâ………………………………………………………………………………………..171

En Güzel Miras………………………………………………………………………171

Ağaç Yaş İken Eğilir………………………………………………………………172

Birbirinin Şeytanı…………………………………………………………………173

Bahar Ağacı……………………………………………………………………………174

Süheyl Yıldızı………………………………………………………………………..175

Hırs……………………………………………………………………………………….176

Hesap Gününün Sorusu…………………………………………………………176

Akrebe Saygı………………………………………………………………………….176

Yoksul Sevindi ……………………………………………………………………… 177

İnsana Hüner Gerek……………………………………………………………..177

Hacı Deve………………………………………………………………………………178

Eşek Olmasaydı…………………………………………………………………….179

Toprağımda Çimen Bitince…………………………………………………….179

Efendi ve Köle……………………………………………………………………….180

“İşte Yiğitlik Zamanıdır”……………………………………………………….180

Yoksulun Ölümü……………………………………………………………………181

Serkeş…………………………………………………………………………………..182

Yoksulluğa ve Zenginliğe Dair Bir Münakaşa………………………..182

SEKİZİNCİ BÖLÜM……………………………………………………….189

Sohbetin Kurallarına Dair…………………………………………………….191

Kitabın Sonu…………………………………………………………………………207

Gülün Aydınlığında

Şirazlı Sadi’nin Bostan’dan bir yıl sonra yazdığı Gülistan, şiirle nesrin ve öğütle iç konuşmanın içiçe geçtiği, şiirsel bir anlam bahçesidir. Bizi, yüzyıllar önce bir gülistana çağıran şair, Bostan’a nazaran bu eserinde daha olgun ve daha kalıcı düşüncelere imza atmıştır. Gülistan da Sadi’nin toplumcu ve ahlakçı tutumundan yeterince nasibini alır.

Burada da zalim sultanlar, bildiğiyle amel etmeyen alimler, yoksulu gözetmeyen zenginler, yalancı, ikiyüzlü ve nefsin aşağılık isteklerine boyun eğenler eleştirilir; evrensel bir sorun burada da adım başı karşımıza çıkar: Ahlak.

İnsanın kendine ve ötekine acı vermeden nasıl yaşayabileceği sorusunu sürekli yedeğinde taşır Sadi. Yalnızlık ve sessizliğin değerinden sözeder.

Derviş’in kim olduğunu araştırır. Kanaatin tükenmez bir hazine olduğunu belirtir.

Aşk ve gençliğe ilişkin öykülerinde alabildiğine özgür bir zihin durumu çıkar karşımıza.

Yaşlılığın afetlerini okurken ürperir ve nefsimize bakarız. Eğitim, Sadi’nin ahlakçı tavrıyla ilgili olarak çok önem verdiği bir olgudur ve Gülistan’da bu soruna bir bölüm ayrılır.

1200’lü yılların sonlarına doğru ortaya çıkmış olan eser, öğretici ve faydalı niteliğinin yanısıra şiirsel kalitesi itibariyle de önemlidir.

Zaman zaman beylik düşünceler de içerir lakin, Sadi’nin kendi kişisel tecrübelerinin ürünü fikirler ve bu fikirlere yataklık eden duygular bakımından özgündür. Söz sanatları Bostan’a oranla daha yaygın ve etkilidir. Söz ustalığını Sadi, gül bahçesinde ötüşen bülbül gibi sergilemekten geri durmaz. Cinas, kinaye, tevriye ve tecahül-i arifler, tenasüp ve tenakuzlarla okuru bir söz cümbüşüne çeker.

Sık sık Kuran ve öteki Kutsal metinlere gönderme yapar, konuyla ilgili peygamber kıssalarından ve hadislerden nakillerde bulunur. Eski Yunan düşünürlerinden ve beslendiği hakim ve bilgelerden anektodlara sık sık başvurur.

Yapı ve söz güzelliğiyle, savunduğu düşüncelerin ve kaynaklarının sağlamlığıyla Gülistan, bir vadi açmış ve kendisine benzeyen yeni eserlere öncülük etmiştir. Baharistan, Nigaristanve Perişan bunlardan bazılarıdır. Fakat hiçbiri onun başarı ve ününe ulaşamamıştır.

Sekiz bölüm yer alır kitapta, sunuş ve bitiş dışta tutulursa.

İlk Türkçe çevirisi 1391’de Seyfi Sarayi tarafından yapılmıştır.

Kilisli Rifat Bilge’den öğrendiğimize göre, dört önemli tercümesi yapılmıştır Türkçe’ye.

Bunlara ilişkin bazı eleştiriler öne süren Bilge, kendi çevirisinin aslına uygun yapıldığını söyler. Gülistan nazım ve nesir karışık bir eserdir.

Sadi öykücüdür, lakin şiirle masal arasında bir vadide akar onun öyküleri.

Bu yüzden hem şiirsel bir dille yazılmıştır hem de savunulan düşüncelere ilişkin hikmetli şiirler de yer alır kıssaların sonunda.

Kıssa diyorum aslında meselle hikaye arasında bir yerdedir bu öyküler.

Doğulu kıssa geleneğinin tipik özelliklerini üzerinde taşır bu metinler.

Kadına ilişkin düşünceleri yüzeysel denilebilecek bir düzeyde olan Sadi’nin naklettiği düşünceler, tümüyle olumsuzladığı eşcinsel ilişkilerin anlatıldığı öykülerde de karşımıza çıkıyor.

Eğitim ve susmanın yararları başlıklı bölümlerde de Ali Şeriati’nin eleştirilerine haklılık kazandıran ataerkil düşünceler yer alıyor.

Bu türden zaaflarına rağmen Gülistan, yedi yüzyıl sonra bile, bizi gülün aydınlığına çağırabiliyor.

Yediden yetmişe herkese seslenebiliyor.

Başarısının sırrı burada gizli.

Kutsal metnin mucizevi özelliği, Gülistan türünden eserlere üstatlık ediyor.

Böyle değerli bir eseri miras bıraktığı için şaire Allah’tan rahmet diliyorum.

Eserin başarılı bir çevirisini bize sunan Kilisli Rıfat Bilge’ye de teşekkür ediyorum.

Onların bu çileli çabaları olmasaydı, Gülistan Anadolu’da yaygın bir biçimde bilinmez ve tanınmazdı, diye düşünüyorum.

Bu çalışmayı hazırlarken Türkçe’deki pek çok çeviriyi karşılaştırarak okuduk ve sizler için bir üsluplaştırma ve yalınlaştırma yapmaya çalıştık.

Şair’in deyişiyle, ‘biz elçiyiz, elçiye zeval olmaz.’

Sadık Yalsızuçanlar

Gül Bahçesi

Buyruklarına uyarak kendine yakınlaşılan ve teşekkür edildiğinde bağış ve ikramını arttıran Yüce Allah’a yakışır minnet.

Ciğerlere çekilen hava ömrü uzatır, bırakılan soluk bedeni rahatlatır, öyleyse bir solukta iki nimet gizlidir ve her bağış şükrü gerektirir.

Ey Davudoğulları şükredin; kullarım arasında şükredenler azınlıktadır.

Yaratıcıya karşı eksiklerini bilen ve özür dileyen insana ne mutlu!

O’nun yüceliğine layık kulluk herkese nasip olmaz. Sonsuz esirgeyiciliğinin yağmuru herşeye eşit olarak yağar ve nimet sofrası herkese eşit olarak açılır. İffet perdesini büyük günahıyla yırtmaz, yanlışından ötürü rızkını kesmez kimsenin.

Sabah rüzgarı zümrütten sofrayı yaymıştır kulların önüne. Bahar bulutları fidanları, yeryüzü beşiğinde beslemeğe devam ediyor. Ağaçlar Nevruz giysisi olarak yemyeşil kaftanlar giyinmiş, baharın gelişiyle dalların başlarına çiçekten taç geçirilmiş, kuru ağaçtan O’nun sonsuz gücüyle bal fışkırıyor, hurma çekirdeği sümbülleniyor, koca ağaç oluyor.

Ey görünmeyen hazinesinden putatapıcılara ve dinsizlere rızık dağıtan Allahım! Düşmanlarını bile gözetirken, buyruklarına boyun eğenleri yoksun bırakır mısın?

Ey varlığın onuru, alemlerin varoluş nedeni, kâinatın sevgilisi Efendimiz!

Düşkünlerin, gariplerin koruyucusu, sığınağıdır O.

Sözü dinlenen, buyruğu tutulan bir Elçi’dir O. Eli açıktır, gül yüzlüdür, peygamber mührüyle onurlandırılmıştır.

Senin gibi bir kollayıcısı olan ümmetin, ne kaygısı olabilir. Nuh’un kaptanlığındaki gemiye binen, denizin fırtınasından korkar mı?

Olgunluğuyla ululuğa erişti, güzelliğiyle karanlığı yok etti, herşeyiyle güzeldir O.

O’nu ve çocuklarını Allah’ın selamıyla selamlayınız.

Şöyle demiştir:

“Günah işleyen bir kul, bağışlanma umuduyla Allah’a yakarsa, fakat yüce Rabbim ona bakmasa, bu iki kez tekrarlansa, Allah meleklere,

“Kulumun benden başka ilah’ı yoktur. Dileğini kabul ettim, isteğini bağışladım, ağlayıp sızlaması ve ısrarı dergahımda karşılıksız kalmaz” dedi.

Kulumun ayıbından utanan Cenab-ı Hakk’ın sonsuz keremine bak!

O’nun yücelik kıblesinden ayrılmayanlar.

“Sana layık kul olamadık” der, eksikliğini söylerler. O’nun tüm güzelliğinin merkezi olan mutlak güzelliğini ve tüm olgunlukların kaynağı olan mutlak mükemmelliğini övenler,

“Senin gerçekliğini bilemedik” diye hayıflanırlar.

Cenab-ı Hakk’ın niteliklerini soracak olana şudur sözüm : “Ben âşığım, Allah benzersizdir.

Ne söyleyebilirim?

Aşık sevgilisi uğruna canından geçer.

Ölüden ses çıkmaz”

Bir Allah Dostu, düşünce ve ilham denizine dalmış, cezbeye tutulmuştu. Hayret denizinden akıl ve bilinç kıyısına çıkınca, bir arkadaşı, “gittiğin bahçeden” dedi, “neler getirdin bize?”

Derviş, hülyalı gözlerle bakarak arkadaşına;

“Gül ağacına erişip eteğini gülle doldurmak ve dostlarıma armağan olarak getirmek istedim. Lakin ne çare! Gül kokusu öylesine büyüledi, o denli sarhoş etti ki beni, ne irade kaldı ne düşünce …” diye cevap verdi.

Ey güzel ötüşlü Bülbül!

Aşkı ateşe koşan Pervane’den öğren. Yanarak denedi herşeyi. Allah’ın yoluna katılma iddiası olanlar, ondaki tutkuyu anlayamadılar

Gerçeği bilen yitip gitti, bir haber geri gelmedi ondan.

Ey hayâl, kıyas, sanı, kuruntu ve tahminden edindiğimiz bilgilerden yüce olan Allahım!

Ömür gelip geçti, oysa hâlâ senin bilginin başlangıcındayız.

İslam Padişahı’nın Güzel Hasletleri

Sâdi’nin güzel ismi insanların diline düşmüş, sözlerinin ünü yeryüzüne yayılmıştır.

Herkes onun şiirlerini çiğniyor şekerkamışı gibi, yazdığı mektupları taşıyor altın yaprak gibi.

Bu başarıyı Sâdi’nin erdem ve yeteneğine vermemeli.

Dünyanın sahibi, zaman denilen devranın çekim kutbu, Süleyman’ın mirasçısı, imanlı insanların yardımcısı, yüce Padişah, güçlü Atabek, yeryüzünde Allah’ın gölgesi, Sa’d ibni Zengi oğlu Muzafferüddin EbuBekir’den bilmeli herşeyi.

O’dur Sâdi’ye sevgi ve anlayışla yaklaşan.

O’nun yeteneklerini öven ve gerçekten seven.

O sevdiği için insanlar ilgi gösteriyorlar Sâdi’ye.

Sultanım benim gibi bir düşküne kulak verdikten sonra eserlerim güneşten daha parlak ve bilinir oldu.

Eksik ve kusurlu olan benim.

Padişahın hoşgörüsüyle ayıp güzelleşir.

Bir gün hamamda yıkanırken bir parça güzel kokulu kil vermişti arkadaşım.

Şirazlı Sadi

“Misk mi, yoksa amber misin ? Ne güzel kokuyorsun, bayıldım” dedim kile.

“Ben” dedi, “basit bir kil idim, bir süre gülle arkadaşlık yaptım, gülün kokusu sindi üzerime!”

Ey Allahım!

Ülkesini güvenli kıl onun.

Oğlunu koru.

Dünya onunla Sevindi. Sevinci sonsuz olsun, Allah, başarı sancağıyla kutsasın.

Dalı budağı sayılan oğlu da izinden gidiyor.

Allahım!

Okunan Kutsal Kitap hatırına, müslümanların yararlanması için uzun ömürlü kıl.

Güzel işlerine karşılık sevabını arttır.

Bağışını esirgeme o’ndan.

Sevenlerinin ve yardımcılarının erdeminî arttır.

Düşmanlarını ve sevmeyenlerini kahret.

Eşi benzeri olmayan Yüce Allah. Şiraz ülkesini, adaletli yöneticilerin ve bilgisiyle davranışı bütün olan bilginlerin çabasıyla kıyamete değin huzurlu ve güvenli kılsın.

Neden uzun zamandır gurbette dolaştığımı biliyor musunuz? Şiraz’dan çıkınca, dünyanın zenci saçı gibi karışmış olduğunu gördüm.

Onlar da Adem’in soyundan geliyordu.

Fakat kurt gibi kaniçici ve zalim idiler.

Dışarda arslan kesilen savaşçılar, içerde melek gibi sessizdi.

Ülkeme döndüğümde kaplanların hırçınlığı bırakmış olduklarını gördüm ve güvenli, sessiz ve temkinli buldum.

Padişahımdan önce karışıklık, kıtlık ve zulüm bulutları dolaşıyordu ülkemin göğünde.

O’nunla birlikte güven, bolluk ve adalet rüzgârları esti.

Başında o’nun gibi bir gölge olduktan sonra Fars ülkesine çağın belâları uğrayamaz.

Yeryüzünde senin eşiğin gibi insanlara Allah’ın rızası doğrultusunda davranılan bir kapı yoktur.

Sana, çaresizlerin hatırını gözetmek yakışır.

Yerlerin ve Göklerin Yaratıcısı’ndan ise, güzel ödüller bağışlaması umulur.

Allahım!

Toprak ve rüzgâr durdukça Fars’ı Fitne yelinden koru.

Benzer İçerikler

Aşkın Gözyaşları III / Kimya Hatun

yakutlu

Kum Koleksiyoncusu – Italo Calvino Online Kitap Oku

yakutlu

Limoni Ölüm

yakutlu

Sitemizin işlemesini sağlamak için teknik çerezler kullanılmaktadır. Çerezler hakkında detaylı bilgi almak için çerez aydınlatma metnini incelemenizi rica ederiz. Kabul Et Devamı

Privacy & Cookies Policy