Gündelik hayatını kazanmak için, şöyle «şakacıktan», mizah mecmualarına yazı yazmağa başlayan Anton Çe-hov, günün birinde kendisi de farkına varmadan Rusya-.nın en büyük muharrirleri mertebesine yükseldi.
Rus edebiyatında kısalığın, sadeliğin, vuzu-Çehov’un hun en büyük üstadlarından biri sayılan ailesi Çehov, tipik bir küçük burjuva ailesine mensuptur. Çehov’un büyük babası Yegor Mihayloviç Çehov, Çertko-v isimli bir derebeyinin toprak kölesi imiş.
Fakat kabiliyetli bir iş adamı olduğu için çabucak sivrilmiş; köleliğine rağmen, derebeyinin çiftliğine kâhya olmuş. Bu arada, o devir için çokça sayılabilecek bir para da biriktirmeğe muvaffak olmuş. Günün birinde 3500 rublelik bir «fidyei necat» mukabilinde ken-
¦disinin ve çocuklarının hürriyetini satm almış.
Çehov’un büyük babası, sert ve haşin bir adammış. Oğullarından Pavel Yegoroviç Çehov da, babasının bu ^huylarını aynen kapmış.
Yegor Mihayloviç, oğlunu da
— IV —
kendisi gibi bir «iş adamı» yetiştirmek istemiş. Onu Taganrog tüccarlarından Kobilinin yanına çırak olarak: vermiş.
fşte bu çocuk, yani Pavel Yegoroviç Çehov, muhar–rir Cehov’un babasıdır. Cehov’un babası, tüccar Kobilinin yanında yıllarca çıraklık ve tezgâhtarlık yaptı. Ni-hayat 1857 yılında, tüccarın yanında” ılarak Tagan-rog’da başlı başına bir bakkal dük] ı.
Fakat Pavel Yegoriç, yirmi y. ûütün didinmelerine rağmen bakkallık işini bir türlü ileri götüremedi. Kâr etmek şöyle dursun, bütün varını yoğunu bu uğurda sar-fetti. 1876 yılında da, dükkânını kapayarak Moskovaya göç etmeğe mecbur oldu.
Pavel Yegoriç’in bu hale gelişinin en mühim sebeplerinden biri, onun kendi istidad ve kabiliyetleriyle hiç te1 münasebeti olmıyan bakkallık gibi bir meslek tutmuş olmasıdır. Pavel Yegoriç’in belli başlı hiç bir tahsili yoktu. Fakat buna rağmen o, keman çalar, resim yapar, güzel ilâhi taganni eder, ve bilhassa kilise korosunu fevkalâde iyi idare etmesini becerirdi.
Pavel Yegoriç,in sanatkâr tarafını aksettiren bu meşgaleler ve bilhassa kilisedeki koro işi, onu ticaret işlerinden ziyade meşgul ediyordu.
Bütün bunları dikkate aldığımız takdirde Pavel Yegoriç’in birçok kabiliyetleri nefsinde toplayan iradeli ve sebatkâr bir insan olduğunu görürüz. Fakat o devrin ağır ve karanlık hayat şartları, Pavel Yegoriç’in kabiliyetleri üzerinde de kendini hissettirmekten geri kalmadı.
Pavel Yegoriç’in sanatkâr temayülleri dinî bir mecraya, kilise muganniliğine döküldü. Onun irade ve sebatı ise sertlik ve müstebitlik şeklinde tecelli etti.
¦ _ V —
Anton Pavloviç Çehov, Azak
Cehov’un çocukluğu denizi kıyısındaki Taganrog
ve yetiştiği şehrinde dünyaya geldi. Çe-
sosyal muhit hov’un dünyaya gelişine ait
Taganrog’un Uspenski kilisesindeki resmî kayıtlar şöyledir :
«Bin sekiz yüz altmış yılının 17 İkincikânununda dünyaya geldi ve 27 İkincikânununda vaftiz edilerek Antoni ismiyle tesmiye edildi.
Babası: Tagonrog’un üçüncü sınıf tüccarlarından Pavel Yegoroviç Çehov; annesi de: Pavel Yegoroviç’in meşru zevcesi Yevgeni Yakovleva’dır. Vaftiz babası: Taganrog’un üçüncü sınıf tüccarlarından Spiridov Fedoroviç Titov; vaftiz annesi: Taganrog’un üçüncü sınıf tüccarlarından Dimitri Kirikov Safyanopulo’nun karışıdır.»
Uspenski kilisesi kayıtlarının gösterdiğine göre, Çehov ailesini çevreleyen insanlar, umumiyetle üçüncü sınıf, yani küçük küçük tüccarlarmış. Rusyanm o zamanki vaziyetine göre bu sınıf tüccarlar, hakikî tüccarlarla esnaflar arasında geçici bir halka teşkil etmekte imiş.
Safyanop’ulo adından da anlaşılacağı üzere Cehov’un vaftiz annesinin kocası bir Yunanlıdır. Bu, hiç te tesadüfi değildir. Çünkü o devirde Tagonrog Yunanlıların pek bol “bulunduğu bir şehirmiş.
Bütün bunlar Taganro’nun çehresini tayin eden keskin hatlardır: Taganrog, 65 bin nüfuslu bir taşra şehridir. Endüstri buracla hemen hemen hiç yok gibidir. Cehov’un dünyaya geldiği sıralarda, Rostov gibi Odesa gibi rakip ve modern ticaret şehirlerinin doğması üzerine, Taganrog şehrinin ticareti de yavaş yavaş sönmeğe yüz tutmuş.